2017-05-05 18:01:26
Sprawca musi udowodnić legalne pochodzenie majątku
W dniu 27 kwietnia 2017 r. weszła w życie nowelizacja Kodeksu karnego, a wraz z nią przepisy dotyczące tzw. “konfiskaty rozszerzonej”. Ujmując w największym skrócie, nowelizacja zakłada przerzucenie ciężaru dowodu dotyczącego pochodzenia mienia sprawcy przestępstwa, z okresu 5 lat przed jego popełnieniem, na samego sprawcę. Jeżeli nie wykaże on legalnego pochodzenia mienia, zostanie orzeczony jego przepadek.
Uściślając najważniejszą zmianę, jaka została dokonana, należy wskazać, że instytucja przepadku korzyści majątkowej uzyskanej z przestępstwa jest już od dawna znana polskiemu prawu karnemu. Nowelizacja wprowadziła jednak w art. 45 Kodeksu karnego domniemanie związane z pochodzeniem mienia uzyskanego przez sprawcę w okresie 5 lat przed popełnieniem przestępstwa do wydania wyroku: W razie skazania za przestępstwo, z którego popełnienia została osiągnięta, chociażby pośrednio, korzyść majątkowa znacznej wartości, albo przestępstwo, z którego została lub mogła zostać osiągnięta, chociażby pośrednio, korzyść majątkowa, zagrożone karą pozbawienia wolności, której górna granica jest nie niższa niż 5 lat, lub popełnione w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa za korzyść uzyskaną z popełnienia przestępstwa uważa się mienie, które sprawca objął we władanie lub do którego uzyskał jakikolwiek tytuł w okresie 5 lat przed popełnieniem przestępstwa do chwili wydania chociażby nieprawomocnego wyroku, chyba że sprawca lub inna zainteresowana osoba przedstawi dowód przeciwny.
Do tej pory za uzyskaną korzyść domniemywano mienie, które sprawca objął we władanie lub uzyskał do niego tytuł od momentu popełnienia przestępstwa do wydania wyroku. Co istotne, znowelizowane przepisy znajdą zastosowanie również do czynów popełnionych przed wejściem w życie nowelizacji, a zatem wyłączona została zasada, że “prawo nie działa wstecz”.
W związku z tym, że nie zmieniono dotychczasowego paragrafu 3, należy zwrócić szczególną uwagę na pochodzenie nabywanego mienia, gdyż przepadek może dotyczyć także mienia, które znalazło się we władaniu innej osoby, lecz pochodzi od sprawcy. To rozwiązanie również funkcjonowało do tej pory, jednak z uwagi na nowelizację paragrafu 2 rozszerzającego konfiskatę do okresu 5 lat wstecz od popełnienia przestępstwa, rozszerzony został tym samym również okres konfiskaty określonej w paragrafie 3: Jeżeli mienie stanowiące korzyść uzyskaną z popełnienia przestępstwa, o którym mowa w § 2, zostało przeniesione na osobę fizyczną, prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, faktycznie lub pod jakimkolwiek tytułem prawnym, uważa się, że rzeczy będące w samoistnym posiadaniu tej osoby lub jednostki oraz przysługujące jej prawa majątkowe należą do sprawcy, chyba że na podstawie okoliczności towarzyszących ich nabyciu nie można było przypuszczać, że mienie to, chociażby pośrednio, pochodziło z czynu zabronionego.
Oznacza to, że wobec osoby, na którą przeniesione zostało mienie wcześniej należące do sprawcy, również może zostać zastosowany przepadek mienia uzyskanego przez sprawcę do 5 lat przed popełnieniem przestępstwa, chyba że na podstawie okoliczności towarzyszących nabyciu mienia nie można było przypuszczać, że pochodziło ono z czynu zabronionego.
Nowelizacja zakłada również szereg innych rozwiązań związanych z konfiskatą, takich jak szerszy dostęp organów państwa do informacji stanowiących tajemnicę bankową, poszerzenie możliwości stosowania kontroli operacyjnej, czy możliwość orzeczenia przepadku przedsiębiorstwa należącego do sprawcy.
Powrót