Blog

2018-10-12 09:39:29

Alimenty od rodzica - do kiedy się należą?

W zakresie alimentów spotkali się Państwo z pewnością z szeregiem różnych opinii w zakresie tego, do kiedy one przysługują. Do osiągnięcia pełnoletności? A może dopóki dziecko się uczy? W istocie żadna z tych odpowiedzi nie jest właściwa. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy stanowiąc o tym, komu przysługują alimenty od rodziców, nie posługuje się bowiem ani przesłanką wieku, ani nauki. Zatem jakimi przesłankami posługuje się kodeks?

Artykuł 133 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego stanowi:

§ 1. Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
§ 2. Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.
§ 3. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

Z paragrafu 1 wynika zatem, że obowiązek alimentacyjny rodzica wobec dziecka trwa tak długo, jak dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, chyba że dochody z jego majątku wystarczają na pokrycie kosztów utrzymania i wychowania. W efekcie każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie, ponieważ powyższa przesłanka w zakresie możliwości samodzielnego utrzymania się, jest przesłanką ocenną. Warto zaznaczyć, że nie chodzi tutaj o rzeczywiście osiągane przez dziecko dochody, lecz o możliwości związane z samodzielnym utrzymaniem się. Tym samym, zupełnie inne możliwości mieć będzie student studiów dziennych niż student studiów zaocznych, który w tygodniu ma możliwość podjęcia zatrudnienia i tym samym samodzielnego utrzymania się. Dlatego w powszechej opinii przyjęło się, że alimenty należą się dziecku dopóki się uczy, co jak jednak przedstawiono, nie jest ujęciem precyzyjnym. Fakt pobierania nauki jest tylko jedną z przesłanek ocennych do przyjęcia, czy dziecko jest, czy też nie jest, w stanie samodzielnie się utrzymać. Należy zwrócić również uwagę na kwestię dochodów z majątku dziecka - tym samym, nawet jeżeli dziecko nie ma możliwości zarobkowania, na przykład z uwagi na kontynuowanie nauki, to jeżeli posiada majątek, który przynosi mu dochody (np. wynajem mieszkania), rodzic również może uchylić się od obowiązku alimentacyjnego wobec niego.

Konkludując, należy stwierdzić, że - czysto teoretycznie - alimenty od rodzica mogą przysługiwać nawet osobie w zaawansowanym wieku, przy czym tylko w sytuacji, kiedy według obiektywnych kryteriów nie będzie ona w stanie samodzielnie się utrzymać, pomimo podejmowanego w tym celu wysiłku. Należy zwrócić uwagę także na paragraf trzeci, który nakłada na pełnoletnie dziecko obowiązek dokładania starań w zakresie samodzielnego utrzymania się. To właśnie z tym aspektem związana jest ocena, czy dziecko rzeczywiście nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, czy też celowo unika takiej możliwości.

Paragraf drugi dotyczy niedostatku, czyli braku możliwości zaspokojenia nawet najbardziej podstawowych potrzeb życiowych. Jest to jednak przesłanka dotycząca obowiązku alimentacyjnego wobec innych osób niż dzieci. Porównując paragraf 1 i 2, należy zauważyć, że obowiązek alimentacyjny wobec dziecka znajduje zastosowanie w znacznie szerszym katalogu przypadków, niż "niedostatek".

Na koniec warto przypomnieć, że obowiązek alimentacyjny nie wygasa samoistnie. Jeżeli zatem dziecko jest już w stanie samodzielnie się utrzymać, rodzic powinien złożyć pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego.