Blog

2018-11-13 14:49:25

Spadkobiercy odpowiadają za zaspokojenie roszczenia o zachowek obciążającego spadkodawcę

Co się dzieje w sytuacji, gdy osoba, wobec której chcemy wystąpić z roszczeniem o zachowek umrze zanim wystąpi się z tym roszczeniem? Czy taka sytuacja powoduje, iż roszczenie to przepada? 

Choć niniejszy wpis nie ma na celu szerokiego omówienia samej instytucji zachowku, warto w pierwszej kolejności wskazać, czym jest zachowek. Otóż, pisząc jak najogólniej, należy wskazać, że jest to roszczenie osób najbliższych zmarłego, pokrzywdzonych rozporządzeniem majątkiem przez zmarłego, wobec osób powołanych do dziedziczenia, mające na celu częściowe wyrównanie dysproporcji przy dziedziczeniu. 

Wracając jednak do przedstawionego powyżej problemu - żeby lepiej zobrazować sytuację, posłużę się przykładem. Jan Kowalski ma dwójkę synów, Adama i Piotra. Obaj są kawalerami. Adam ma jednak jednego syna. Jan Kowalski w testamencie do całości spadku powołuje Adama. Po śmierci Jana Kowalskiego, Piotr czuje się pokrzywdzony, więc zamierza wystąpić z roszczeniem o zapłatę zachowku przeciwko Adamowi. Ma jednak wiele pracy, mija kilka miesięcy. Adam ginie w wypadku samochodowym. Piotr zastanawia się, czy w tej sytuacji jego roszczenie o zapłatę zachowku przepadło. 

Odpowiadając na te wątpliwości, należy wskazać, że zobowiązanie do zapłaty zachowku, jest zobowiązaniem dziedziczonym. Oznacza to, że - operując na naszym przykładzie - syn Adama nie tylko odziedziczy po nim majątek, ale odziedziczy również zobowiązanie do zapłaty zachowku wobec Piotra, o ile ten z takim roszczeniem wystąpi. 

Powyższy wniosek potwierdzony został także w stosunkowo świeżym orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2018 r. (sygnatura sprawy: I CSK 381/17), w którym Sąd Najwyższy stwierdził: "odpowiedzialność następców prawnych obdarowanego opiera się o następstwo ogólne wynikające z dziedziczenia po nim. Pozwani przejęli po M. N. status obdarowanego w zakresie dotyczącym obowiązku zaspokojenia roszczenia o zachowek. Odpowiedzialność obdarowanego nie może być ściśle związana z jego osobą, bowiem prowadziłoby to do uzależnienia skuteczności żądania od sytuacji losowych, takich jak śmierć obdarowanego przedspadkodawcą. Dług wynikający z art.1000 k.c. jest dziedziczny, następca zaś wstępuje w prawa swojego poprzednika. Uprawniony do zachowku może zatem kierować swoje roszczenie przeciw spadkobiercom obdarowanego, niezależnie od tego, czy obdarowany zmarł przed, czy po darczyńcy". 

Podsumowując, należy zatem pamiętać, że śmierć osoby, wobec której chcemy skierować roszczenie o zapłatę zachowku, nie powoduje automatycznie, że możliwość ta wygasa, ponieważ roszczenie to można skierować wobec jego spadkobierców. 

Powyższe zagadnienie jest jedynie jednym z wielu dotyczących zachowku. W przypadku wątpliwości związanych z tą instytucją, zapraszam oczywiście do kontaktu.